Peru

W czasach, gdy moi rówieśnicy marzyli o podróży do Indii, bo słynęły one z różnych guru i były "Mekką" dla kultury hipisowskiej, ja marzyłam o podróży do Peru. Zresztą marzę o tym do dziś. 

Nie pamiętam, kiedy zainteresowałam się tym państwem. Może jeszcze w podstawówce wyczytałam coś ciekawego w "Kontynentach". Gdy czytałam  w liceum "Pokażcie mi testament Adama" Paula Herrmanna, już miałam skonkretyzowane zainteresowania kulturą Inków. Później czytałam też książkę Hirama Binghama o odkryciu Machu Picchu. Zawsze szukałam literatury zarówno popularno-naukowej, jak i beletrystyki o Peru i jego historii. Kiedyś nawet przeczytałam geografię fizyczną Peru. 

Jest to państwo położone w trzech strefach - nadbrzeżnej, andyjskiej i dżungli amazońskiej. Każda z tych stref ma skrajnie różne warunki klimatyczne, a co za tym idzie i roślinne. Wybrzeże jest suche, bo opływa je zimny Prąd Peruwiański. Temperatura jest tu przez cały rok wyrównana - zawsze powyżej 20 stopni, a opady raczej skąpe. Andy peruwiańskie wspinają się na wysokość 6000 m n.p.m.. Panuje w nich typowy klimat wysokogórski, a roślinność ma charakter piętrowy i ściśle zależy od wysokości. Niższe partie wschodnich stoków Andów porasta tropikalna dżungla z gęstą roślinnością i bogactwem fauny. 

W takich warunkach rozwinęło się państwo Inków czyli Królestwo Czterech Stron Świata (kecz. Tahuantinsuyu). 
 Powstało ono ok. XII wieku i w ciągu 200 lat rozrosło się obejmując swoim zasięgiem obecne Peru, Boliwię, północne Chile i Ekwador. 

Początków Imperium Czterech Stron Świata należy szukać nad Jeziorem Titicaca, gdzie Manco Capac dał początek dynastii zdobywców. 
Legendarni władcy[edytuj]

Podana poniżej lista jest niekompletna z powodu braku materiałów pozwalających zweryfikować chronologię inkaską.

1. Manco Capac
2. Sinchi Roca
3. Lloque Yupanqui
4. Mayta Capac
5. Capac Yupanqui
6. Inca Roca
7. Yahuar Huacac
8. Viracocha Inca

   Władcy historyczni[edytuj]

1. Pachacuti Inca Yupanqui (1438 – 1471)
2. Tupac Inca Yupanqui (1471 – 1493)
3. Huayna Capac (1493 – 1527)
4. Huascar (1527 – 1532)
5. Atahualpa (1532 – 1533)

Stworzyli oni rozległe państwo poddane ściśle władzy centralnej, gdzie nie tylko o polityce wewnętrznej decydował władca i jego przedstawiciele, ale także o tak ważnych aspektach życia, jak podział żywności czy zawieranie małżeństw. W państwie Inków nie było ludzi głodnych, gdyż wszystkie zbiory były gromadzone w spichlerzach, a następnie rozdzielane pomiędzy ludzi. To przedstawiciele Sapa Inca decydowali, należy uprawiać w danym rejonie, czym powinni zajmować się jego mieszkańcy (uwzględniali w tym talenty i umiejętności poszczególnych ludzi) i jak mają mieszkać. Małżeństwa kojarzono w ten sposób, że ustawiano naprzeciwko siebie młodych mężczyzn i młode kobiety i w zasadzie kwestią przypadku było to, kto kogo poślubił (dawało to też pewne pole do manewru młodym zakochanym w sobie. Część młodych kobiet wybierano do tzw. zgromadzeń dziewic Słońca. Spośród młodych mężczyzn wybierano silnych i zdrowych do służby wojskowej i biegaczy do poczty sztafetowej.

Inkowie stworzyli wiele ciekawych budowli ale chyba najbardziej zadziwili świat umiejętnością budowania dróg i mostów w niesprzyjającym wysokogórskim terenie. 

Najbardziej znanym miastem Inków jest Machu Picchu, ale przecież to Inkowie zbudowali takie miasta jak Cuzco, Cajamarca czy Quito. Zdobywcy tylko wykorzystali budowle inkaskie i na ich fundamentach budowali domy i kościoły. Machu Picchu ostało się w pierwotnej formie tylko dlatego, że leżało bardzo wysoko w górach i nie zostało zdobyte przez konkwistadorów. 

Potomkowie Inków czyli Indianie Keczua żyją w Peru do dziś. Istnieje teoria, że wprawdzie przyswoili  sobie chrześcijaństwo, ale pod postaciami świętych wciąż czczą swoich dawnych bogów. A chrześcijańskiego Boga Ojca utożsamiają z pierwotnym bóstwem Inti (Słońce) natomiast Jezusa z Wirakoczą czyli wielkim nauczycielem, który stworzył podwaliny pod rozwój kultury i gospodarki państwa Inków. 
Kultura Inków stała na bardzo wysokim poziomie i zadziwia do dziś. Inkowie stworzyli wiele pięknych budowli, byli twórcami pięknej ceramiki i wyrobów złotniczych. Większość dzieł ich rąk została zniszczona przez konkwistadorów, ale to  ocalało świadczy o wysokim kunszcie mieszkańców Tahuantinsuyu.

Współcześni Peruwiańczycy kultywują pamięć o Inkaskich przodkach, ale przez wiele wieków niszczyli wszystkie ich ślady. Dziś w muzeach można oglądać wyroby inkaskie a różne lokalne zespoły przedstawiają inkaskie obrzędy.

  
Spuścizną po Inkach jest świnka morska wykorzystywana w peruwiańskiej kuchni, udomowiona lama służąca jako środek transportu i używane na całym świecie poncho, doskonale sprawdzające się w wysokogórskim klimacie Andów.