Namierzyli mnie ostatnio z Gazety Średzkiej. Zainspirowało mnie to do napisania o Środzie takiej, jaką pamiętem z dzieciństwa. Małe, trochę senne miasteczko, w którym nigdy nic sie nie działo. Największy tłum ludzi przewalał się przez miasto w dni targowe. Oczywiście były dni wyjątkowe, jak np 1 Maja, czy uroczystości kościelne, ale to zdarzało sie na tyle rzadko, że miało szczególne znaczenie, a tłumy były tak wielkie, że można było się zgubić (mając trzy czy cztery lata). Miasto wyglądało wtedy zupełnie inaczej niż dziś. W samym centrum, niedaleko pomnika Rolanda była stacja benzynowa - czy komuś dzisiaj, coś takiego przyszłoby do głowy. Z drugiej strony ratusza znajdował się "dworzec autobysowy" czyli kilka miejsc wydzielonych dla zatrzymujących się autobusów. Na pozczątku - ot tak prosto z chodnika można było wsiąść do autobusu, a później oddzielono część placu barierką z łańcuchem i wydzielono z teren dworca. Pamiętam jak tato, pracujący w firmie budowlanej stawiał blok widoczny za autobusami, ale nie mogę sobie przypomnieć jak to wyglądało zanim ten blok powstał.
Gdy byłam bardzo mała funkcjonował jeszcze basen za "kajakami" i chodziliśmy tam się kąpać. Pamiętam, że i na "kajaki" czyli staw rekreacyjny chodziliśmy z rodzicami. Musiałam być wtedy bardzo mała, ale pamiętam jak pływałam kajakiem razem z tatą. Później i "kajaki" i basen poszły do remontu, i póki mieszkałam w Środzie, czyli do 1974 roku nie było widać jego końca. Kajaki w końcu oddano do użytku, a co się stało z basenem nie wiem. Przy "kajakch" w parku stał ładny pałac zamieniony w budynek wielorodzinny. Otaczał go zaniedbany ogród. Znalazłam tylko współczesne zdjęcie tego miejsca na pierwszym planie "kajaki" ze sztuczna wyspą, a w głebi bryła pałacu..
Cóż, na ułomnośc pamięci nie można nic porzdzić. My mieszkaliśmy na uboczu, w pięciorodzinnym budynku przy ulicy Nowotki 39. Z drugiej strony domu, za niewielkimi ogródkami biegła linia kolejował łącząca miasto z dworcem kolejowym położonym o 2 kilometry od miasta. Do stacji mieliśmy niedaleko, a pociągi kursowały na tyle punktualnie, że mama traktowała je jako wskaźnik czasu. "Jedzie ciuchcia, niedługo tata wróci z pracy" mówiła. Za ulicą znajdowało się cudowne miejsce - stary park - ogromny, niesamowity plac zabaw dla wszystkich dzieciaków z okolicy, z niezliczoną ilością atrakcji - dzrewa, po których można było się wspinać, krzaki, w któych można było się chować, zarośnięte dróżki i niewielka górka do zjeżdżania na sankach. Przez park chodziliśmy do miasta. Za mleczarnią była druga, mniej ciekawa część parku z cuchnacym ściekiem i Średzianką, na której zamontowany był jaz - to było ciekawe miejsce, ale nie wolno nam było tam chodzić, bo koło jazu było dość głeboko. Pamiętam, jak jednego roku wiosną Średzianka wylała i zalała, nawet "naszą" część parku.
Do szkoły zaczęłam chodzić w 1962 roku. Znajdowała się ona przy ulicy Żymierskiego, obok milicji. W roku podwórka szkolnego widoczna była stara baszta w murach miejskich. Była już mocno zrujnowana i później ją rozebrano. Po drodze do szkoły już na ulicy Świerczewskiego mijałam duży pałac przytulony do murów miejskich. W tamtych czasach mieszkało w nim wiele rodzin, w tym dwie dziewczyny z mijej klasy. Do pałacu można było wejśc od ulicy Świerczewskiego lub od ulicy 1-go Maja. Przy pałacu znajdował się duży ogród, a zpodwyższenia, a którym stały mury miejskie można było zjeżdżać na sankach. Nigdzie nie znalazłam zdjęcia pałacu, a przecież był on bardzo ciekawy, choć może nie zabytkowy. Szkoła była . mała, więc z czasem połączono ją z nowo wybudowaną "tysiąclatką" i juz od piątej klasy chodziłam do tej ostatniej. Było to na drugim końcu miasta, a więc bardzo daleko. Chodziliśmy najczęściej uliczkami za murami miejskimi obok parku miejskiego - ten był zadbany, w przeciwieństwie do naszego.
Najbardziej utkwiły mi w pamięci masywne bryły śrdzkich kościołów, ratusz z imponujacą wieżą i mury miejskie prawie ze wszystkich stron otaczające dawne miasto, i dość dobrze zachowane. Wyróżniały się też dwa urzędowe budynki przy ulicy Wrocławskiej. W jednym mieścił się Komitet Prtii, a w drugim chyba urzędy powiatowe. Kawałek dalej stał gmach Liceum. Gdy byłam dzieckiem wydawał mi się bardzo duży, a w zachwyt wprowadzała mnie aula z ogromnymi oknami. Gdy sama chodziłam do Liceum proporcje się zmieniły i ani gmach nie był tak duży, ani aula tak zachwycająca.
Zawsze będę wspominać Środę z sentymentem. Gdy czytam w Gazecie Średzkiej o strzelaninie na ulicach maiasta zastanawiam się, co się stało z tamtym spokojnym, trochę sennym miasteczkiem z mojego dziciństwa.
Po ubiegłorocznej wizycie w Pszczynie i ostatnim zwiedzaniu Zamku Książ nie mogłam nie obejrzeć filmu "Magnat" Filipa Bajona. Widziałam ten film dawno temu i niewiele z niego pamiętałam. Przypomniałam go sobie przedwczoraj. Film dobrze zrobiony, ze znakomitymi aktorami i świetnymi zdjęciami, ale strasznie zawiódłby się ten, kto chciałby w nim znaleźć historię książąt pszczyńskich, czy rodu von Pless (w filmie von Teuss). Spora część filmu, to fikcja scenarzysty - nie zawsze pochlebna dla głownych bohaterów. Pomiędzy fikcyjnymi postaciami i wydarzeniami przewijają się też prawdziwe. Jest więc księżna Daisy i książę Jan Henryk XV, trzej jego synowie (zmieniono im imiona), druga żona (występuje pod zmienionym nazwiskim), rodzinny skandal z romansem najmłodszego syna i macochy oraz pałac w Pszczynie, jako siedziba rodu. Zamek Książ jest pokazany raz z daleka, jako zamek o zupełnie innej nazwie i nie wspomina się, że też należał do księcia pszczyńskiego. Po opowieściach przewodnika w Książu i obejrzeniu filmu stwierdziłam, że coś mi się nie zgadza - współpraca najstarszego syna księcia z Gestapo nie mogła być prawdą skoro w czasie wojny służył w lotnictwie angielskim i z tej przczyny cały ród uznano za wrogów Rzeszy, i skonfiskowano wszystkie dobra należące do Hochbergów. Ten fragment fimu zdecydowanie nie stawia rodu Hochbergów w pozytywnym świetle i chyba dlatego zmieniono nazwisko głównych bohaterów, ale z drugiej strony księżna Daisy od razu wskazuje na prawdziwe nazwisko i istniejący ród. Myślę, że autentyczna historia rodu jest znacznie bardziej interesująca niż ta fikcyjna. Po pierwszej wojnie światowej książę Jan Henryk XV usiłował z "europejskiego tortu" wykroić sobie niezależne Księstwo Śląskie obejmujące zarówno Dolny, jak i Górny Śląsk, a gdy to mu sie nie udało, jako mieszkaniec Pszczyny przyjął obywatelstwo polskie powołując się na piastowskie korzenie. Z trzech synów dwaj starsi służyli w szeregach aliantów walcząc przeciwko nazistom (średni Aleksander w armii Andersa), a najmłodszy - Bolko Konrad był aresztowany przez Gestapo. Prawdziwa historia rodu jest znacznie pochleniejsza dla jego członków niż ta fikcyjna i też jest doskoałym materiałem na dobry film. Potomkowie rodu wciąż żyją w Niemczech i wspomagają renowację swojej dawnej siedziby w Książu, a w Pszczynie można oglądać udostępnione przez nich rodowe pamiątki. Mam jeszcze do obejrzenia serial "Biała wizytówka", czyli rozszerzoną wersję "Magnata" ale muszę trochę odczekać, bo nadmiar informacji (obojętne prawdziwych czy nie) z reguły bywa szkodliwy.
